تفاوت بین سرطان در بزرگسالان و کودکان چیست؟
سرطان زمانی شروع می شود که سلول های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. سلولها تقریباً در هر قسمت از بدن میتوانند به سرطان تبدیل شوند و سپس به سایر قسمتهای بدن گسترش یابند. تفاوت هایی در انواع سرطان هایی که کودکان به آنها مبتلا می شوند و نحوه درمان آنها با بزگسالان وجود دارد.
برخلاف بسیاری از سرطان ها در بزرگسالان، سرطان های دوران کودکی به شدت با عوامل خطرزای محیطی یا سبک زندگی مرتبط نیستند. بسیاری از سرطان های دوران کودکی ناشی از تغییرات DNA (ژن) است که از والدین به فرزندشان منتقل می شود.
درمان اغلب موفقیت آمیزتر است
سرطان های دوران کودکی به استثنای برخی موارد، به درمان های خاص پاسخ بهتری می دهند. این ممکن است به دلیل تفاوت در خود سرطان ها و همچنین بالاتر بودن شدت درمان کودکان باشد. کودکان معمولاً بسیاری از سایر مشکلات سلامتی را که بزرگسالان مبتلا به سرطان ممکن است داشته باشند را ندارند.
عوارض جانبی طولانی مدت بیشتر نگران کننده است
ابدن کودکان هنوز در حال رشد است و احتمال دارد که عوارض جانبی ناشی از برخی از انواع درمان را داشته باشند. برای مثال، کودکان (مخصوصاً کودکان بسیار کوچک) بیشتر تحت تأثیر پرتودرمانی قرار می گیرند. بسیاری از درمانهای سرطان نیز میتوانند عوارض جانبی طولانی مدتی ایجاد کنند، بنابراین کودکانی که سرطان داشته اند، تا پایان عمر نیاز به چکاپ دقیق دارند.
انواع سرطان در کودکان
انواع سرطان هایی که اغلب در کودکان رخ می دهد با سرطان هایی که در بزرگسالان مشاهده می شود متفاوت است. شایع ترین سرطان های کودکان عبارتند از:
- Leukemia
- Brain and spinal cord tumors
- Neuroblastoma
- Wilms tumor
- Lymphoma (including both Hodgkin and non-Hodgkin)
- Rhabdomyosarcoma
- Retinoblastoma
- Bone cancer (including osteosarcoma and Ewing sarcoma)
انواع دیگر سرطان ها در کودکان نادر است، اما گاهی اوقات اتفاق می افتد. در موارد بسیار نادر، کودکان حتی ممکن است به سرطان هایی مبتلا شوند که در بزرگسالان بسیار شایع تر است.
سرطان لوسمی (Leukemia)
لوسمی ها که سرطان های مغز استخوان و خون هستند، شایع ترین سرطان های دوران کودکی هستند که حدود 28 درصد از کل سرطان ها را در کودکان تشکیل می دهند. شایع ترین انواع در کودکان لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL) و لوسمی حاد میلوئیدی (AML) است. این لوسمی ها می توانند باعث درد استخوان و مفاصل، خستگی، ضعف، رنگ پریدگی پوست، خونریزی یا کبودی، تب، کاهش وزن و سایر علائم شوند. لوسمی های حاد می توانند به سرعت رشد کنند، بنابراین به محض یافتن نیاز به درمان (معمولاً با شیمی درمانی) دارند.
تومورهای مغز و نخاع (Brain and spinal cord tumors)
تومورهای مغز و نخاع دومین سرطان شایع در کودکان هستند که حدود 26 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهند. انواع مختلفی از تومورهای مغزی و نخاعی وجود دارد و درمان و چشم انداز هر کدام متفاوت است. بیشتر تومورهای مغزی در کودکان از قسمت های تحتانی مغز مانند مخچه یا ساقه مغز شروع می شوند. آنها می توانند باعث سردرد، حالت تهوع، استفراغ، تاری دید یا دوبینی، سرگیجه، تشنج، مشکل در راه رفتن یا دست زدن به اشیا و سایر علائم شوند. تومورهای نخاعی در کودکان و بزرگسالان کمتر از تومورهای مغزی است.
نوروبلاستوما (Neuroblastoma)
نوروبلاستوما در اشکال اولیه سلول های عصبی که در جنین یا جنین در حال رشد یافت می شود، شروع می شود. حدود 6 درصد از سرطان های دوران کودکی نوروبلاستوم هستند. این نوع سرطان در نوزادان و کودکان خردسال ایجاد می شود و در کودکان بزرگتر از 10 سال نادر است. تومور میتواند از هر جایی شروع شود، اما معمولاً از شکم شروع میشود، جایی که به صورت تورم مشاهده میشود. همچنین می تواند علائم دیگری مانند درد استخوان و تب را ایجاد کند.
تومور ویلمز (Wilms Tumor)
تومور ویلمز (که نفروبلاستوما نیز نامیده می شود) در یک یا (به ندرت) هر دو کلیه شروع می شود. اغلب در کودکان 3 تا 4 ساله دیده می شود و در کودکان بزرگتر و بزرگسالان غیر معمول است. می تواند به صورت تورم یا توده در شکم (شکم) ظاهر شود. گاهی اوقات ممکن است کودک علائم دیگری مانند تب، درد، حالت تهوع یا کم اشتهایی داشته باشد. تومور ویلمز حدود 5 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهد.
سرطان لنفوم (Lymphomas)
این سرطان اغلب در غدد لنفاوی یا سایر بافت های لنفاوی مانند لوزه ها یا تیموس شروع می شوند و همچنین می تواند بر مغز استخوان و سایر اندام ها نیز تأثیر بگذارد. علائم آن می تواند شامل کاهش وزن، تب، تعریق، خستگی و توده (غدد لنفاوی متورم) زیر پوست در گردن، زیر بغل یا کشاله ران باشد . این علائم بستگی به محل شروع سرطان دارد. نوع اصلی لنفوم عبارتند از: لنفوم هوچکین (که گاهی بیماری هوچکین نامیده می شود) و لنفوم غیر هوچکین. هر دو نوع در کودکان و بزرگسالان می تواند اتفاق افتد.
لنفوم هوچکین حدود 3 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهد. اگرچه در اوایل جوانی (معمولاً در افراد 20 ساله) و در سنین پیری(بعد از 55 سالگی) شایع تر است. لنفوم هوچکین در کودکان کمتر از 5 سال نادر است. این نوع سرطان در کودکان و بزرگسالان بسیار شبیه است، لنفوم غیر هوچکین حدود 5 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهد و احتمال بروز آن در کودکان کوچکتر، بیشتر از لنفوم هوچکین است، اما هنوز در کودکان کمتر از 3 سال نادر است. شایع ترین انواع لنفوم غیر هوچکین در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. این سرطان ها اغلب به سرعت رشد می کنند و نیاز به درمان شدید دارند، اما نسبت به بزرگسالان بهتر به درمان پاسخ می دهند.
سرطان رابدومیوسارکوم (Rhabdomyosarcoma)
رابدومیوسارکوم در سلول هایی شروع می شود که به طور معمول به ماهیچه های اسکلتی تبدیل می شوند. این نوع سرطان میتواند تقریباً در هر نقطهای از بدن، از جمله سر و گردن، کشاله ران، شکم ، لگن، یا در بازو یا پا یا حتی اندام های تو خالی مانند مثانه یا رحم شروع شود. ممکن است باعث درد، تورم (یک توده) یا هر دو شود. این شایع ترین نوع سارکوم بافت نرم در کودکان است. حدود 3 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهد.
سرطان رتینوبلاستوما (Retinoblastoma)
رتینوبلاستوما (یا سرطان شبکیه) یک سرطان چشم است. حدود 2 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهد. معمولاً در کودکان حدود 2 سال رخ می دهد و به ندرت در کودکان بزرگتر از 6 سال دیده می شود. رتینوبلاستوما معمولاً به این دلیل یافت می شود که والدین یا پزشک متوجه می شوند که چشم کودک غیرعادی به نظر می رسد. به طور معمول وقتی به چشم کودک نور میتابید (یا عکس فلاش میگیرید)، مردمک (نقطه تیره در مرکز چشم) به دلیل خون در عروق پشت چشم قرمز به نظر میرسد. در چشم مبتلا به رتینوبلاستوما، مردمک اغلب سفید یا صورتی به نظر می رسد.
سرطان استخوان (Bone Cancer)
سرطان هایی که از استخوان ها شروع می شوند (سرطان های اولیه استخوان) اغلب در کودکان بزرگتر و نوجوانان رخ می دهد، اما می توانند در هر سنی ایجاد شوند. آنها حدود 3 درصد از سرطان های دوران کودکی را تشکیل می دهند.
دو نوع اصلی سرطان اولیه استخوان در کودکان رخ می دهد:
استئوسارکوم در نوجوانان شایعتر است و معمولاً در مناطقی که استخوان به سرعت در حال رشد است، مانند نزدیک انتهای استخوانهای پا یا بازو ایجاد میشود. اغلب باعث درد استخوان می شود که در شب یا با فعالیت بدتر می شود. همچنین می تواند باعث تورم در ناحیه اطراف استخوان شود.
سارکوم یوینگ نوع کمتری از سرطان استخوان است. اغلب در نوجوانان دیده می شود. رایج ترین قسمت هایی که شروع می شود استخوان های لگن، دیواره قفسه سینه (مانند دنده ها یا تیغه های شانه)، یا وسط استخوان های ساق پا هستند. علائم می تواند شامل درد و تورم استخوان باشد.
عوامل خطر و علل سرطان دوران کودکی
سبک زندگی و عوامل خطر محیط
در بزرگسالان، عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی، مانند سیگار کشیدن، اضافه وزن، ورزش نکردن کافی، خوردن رژیم غذایی ناسالم و نوشیدن الکل نقش مهمی در بسیاری از انواع سرطان دارند. اما عوامل سبک زندگی معمولاً سال ها طول می کشد تا بر خطر سرطان تأثیر بگذارند و تصور نمی شود که نقش زیادی در سرطان های دوران کودکی ایفا کنند. چند عامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض تشعشع، با برخی از انواع سرطان های دوران کودکی مرتبط است. برخی از مطالعات همچنین نشان داده اند که برخی از قرار گرفتن در معرض والدین (مانند سیگار کشیدن) ممکن است خطر ابتلا به سرطان های خاص را در کودک افزایش دهد، اما مطالعات بیشتری برای کشف این پیوندهای احتمالی مورد نیاز است. تاکنون ثابت نشده است که بیشتر سرطان های دوران کودکی دلایل محیطی داشته باشند.
تغییرات در ژن ها
در سال های اخیر، دانشمندان شروع به درک این موضوع کرده اند که چگونه تغییرات خاصی در DNA درون سلول های ما میتواند باعث تبدیل آنها به سلولهای سرطانی شود. DNA ماده شیمیایی است که ژن های ما را می سازد و تقریباً هر کاری را که سلولهای ما انجام می دهند کنترل می کند. ما معمولا شبیه والدین خود هستیم زیرا آنها منبع DNA ما هستند. اما DNA چیزی بیش از ظاهر ما را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین بر خطرات ما برای ابتلا به برخی بیماریها، از جمله انواع سرطان، تأثیر میگذارد. برخی از ژن ها زمان رشد سلول های ما، تقسیم به سلول های جدید و مرگ را کنترل می کنند. ژن هایی که به رشد، تقسیم یا زنده ماندن سلول ها کمک می کنند، انکوژن نامیده می شوند. ژن هایی که تقسیم سلولی را کند می کنند، اشتباهات DNA سلول را ترمیم می کنند یا باعث می شوند سلول ها در زمان مناسب بمیرند، ژن های سرکوب کننده تومور نامیده می شوند. سرطان ها می توانند ناشی از تغییرات DNA باشند که انکوژن ها را فعال می کند یا ژن های سرکوب کننده تومور را غیرفعال می کند.
جهش های ژنی ارثی در مقابل اکتسابی
برخی از کودکان تغییرات DNA (جهش) را از والدین به ارث می برند که خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را در آنها افزایش می دهد. این تغییرات در تمام سلولهای بدن کودک وجود دارد و اغلب میتوان آنها را در DNA سلولهای خونی یا سایر سلولهای بدن آزمایش کرد. برخی از این تغییرات DNA تنها با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند باعث ایجاد سندرم هایی شوند که شامل سایر مشکلات سلامتی یا رشدی نیز می شود. اما بیشتر سرطان های دوران کودکی ناشی از تغییرات ارثی DNA نیستند. آنها نتیجه تغییرات DNA هستند که در اوایل زندگی کودک، گاهی حتی قبل از تولد اتفاق می افتد. هر بار که یک سلول به 2 سلول جدید تقسیم می شود، باید DNA آن را کپی کند. این فرآیند کامل نیست و گاهی اوقات خطاهایی رخ می دهد، به خصوص زمانی که سلول ها به سرعت در حال رشد هستند. این نوع جهش ژنی می تواند در هر زمانی از زندگی اتفاق بیفتد و جهش اکتسابی نامیده می شود. جهش های اکتسابی فقط در سلول های سرطانی فرد هستند و به فرزندانشان منتقل نمی شوند. گاهی اوقات علل تغییرات ژنی در برخی از سرطان های بالغ شناخته شده است (مانند مواد شیمیایی سرطان زا در دود سیگار). اما علل تغییرات DNA در اکثر سرطان های دوران کودکی مشخص نیست. برخی ممکن است دلایل بیرونی مانند قرار گرفتن در معرض تابش داشته باشند و برخی دیگر ممکن است دلایلی داشته باشند که هنوز پیدا نشده اند. اما بسیاری از آنها احتمالاً نتیجه رویدادهای تصادفی هستند که گاهی اوقات در داخل سلول اتفاق میافتند، بدون اینکه علت خارجی داشته باشند. آیا می توان از سرطان های دوران کودکی پیشگیری کرد؟
بر خلاف بسیاری از سرطان های بزرگسالان، عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی (مانند سیگار کشیدن) نقش زیادی در خطر ابتلا به سرطان کودک ندارند. چند عامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض پرتو، با افزایش خطر ابتلا به برخی از سرطان های دوران کودکی مرتبط است. اما در برخی موارد قرار گرفتن در معرض اشعه ممکن است اجتناب ناپذیر باشد، برای مثال اگر کودک برای درمان سرطان دیگری نیاز به پرتودرمانی داشته باشد.
به ندرت، یک کودک ممکن است تغییرات ژنی را به ارث ببرد که احتمال ابتلای او به نوع خاصی از سرطان را افزایش می دهد. در چنین مواردی، پزشکان ممکن است گاهی اوقات جراحی پیشگیرانه را برای برداشتن یک عضو توصیه کنند، قبل از اینکه سرطان در آنجا ایجاد شود. اما باز هم این بسیار نادر است.
یافتن سرطان در کودکان
غربالگری سرطان در کودکان
غربالگری آزمایشی برای بیماری هایی مانند سرطان در افرادی است که هیچ علامتی ندارند. سرطان های دوران کودکی نادر هستند و هیچ آزمایش غربالگری توصیه شده ای برای بررسی سرطان در کودکانی که در معرض خطر نیستند وجود ندارد. برخی از کودکان به دلیل تغییرات ژنی خاصی که از والدین به ارث می برند، شانس بیشتری برای ابتلا به نوع خاصی از سرطان دارند. این کودکان ممکن است به معاینات پزشکی دقیق و منظم نیاز داشته باشند که شامل آزمایش های ویژه برای جستجوی علائم اولیه سرطان است.
علائم و نشانه های احتمالی سرطان در کودکان
بسیاری از سرطان ها در کودکان در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند، چه توسط پزشک کودک یا توسط والدین یا بستگان. اما تشخیص فوری سرطان در کودکان دشوار است، زیرا علائم اولیه اغلب مانند مواردی هستند که ناشی از بیماریها یا آسیبهای شایع تر هستند. کودکان اغلب بیمار می شوند یا برجستگی ها یا کبودی هایی دارند که ممکن است علائم اولیه سرطان را پنهان کند. سرطان در کودکان شایع نیست، اما مهم است که در صورت داشتن علائم یا نشانه های غیرعادی که از بین نمی روند، توسط پزشک معاینه شوند.
یک توده یا تورم غیرمعمول
رنگ پریدگی و از دست دادن انرژی غیر قابل توضیح
کبودی یا خونریزی آسان
درد مداوم در یک ناحیه از بدن
لنگیدن
تب یا بیماری بی دلیل که از بین نمی رود
سردردهای مکرر، اغلب همراه با استفراغ
تغییرات ناگهانی چشم یا بینایی
کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
بیشتر این علائم به احتمال زیاد ناشی از چیزی غیر از سرطان، مانند آسیب یا عفونت است. با این حال، اگر کودک شما هر یک از این علائم را داشت، به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز، علت آن پیدا و درمان شود.
علائم دیگری نیز بسته به نوع سرطان ممکن است. می توانید اطلاعات بیشتری در مورد علائم رایج انواع خاصی از سرطان دوران کودکی در انواع سرطانی که در کودکان ایجاد می شود بیابید.
درمان کودکان مبتلا به سرطان
درمان سرطان در کودکان عمدتاً بر اساس نوع و مرحله (وسعت) سرطان است. از دیدگاه بافت شناسی، سرطان های کودکان زیر میکروسکوپ می توانند از نظر ظاهری کاملاً متفاوت باشند و تشخیص آنها ممکن است به ایمونوهیستوشیمی متمرکز و آزمایش های جانبی نیاز داشته باشد. تمامی آنتی بادی های مورد نیاز جهت انجام تست ایمونوهیستوشیمی از طریق سایت سماء تشخیص آریا قابل دسترسی و سفارش می باشد. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به بخش محصولات مراجعه نمایید.