سرطان دهانه رحم بعد از سرطان پستان در زنان، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها و سرطان‌ها در آمار جهانی است. این بیماری هم مانند بسیاری دیگر از سرطان‌ها نوع خوش خیم و بدخیم دارد. همان طور که مشخص است این بیماری با تقسیم و تولید نامتعارف سلول‌های دهانه رحم آغاز می‌شود. غالب سرطان دهانه رحم معمولاً به دلیل عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود.
تشخیص سرطان دهانه رحم از طریق غربالگری هایی که سالانه توسط متخصص زنان انجام می شود قابل تشخیص و پیشگیری است.
مهمترین این تست ها عبارتند از:
آزمایش پاپ‌اسمیر
پاپ اسمیر روشی برای جمع آوری سلول ها از دهانه رحم است. همراه این تست اغلب تستHPV PCR هم به ازمایشگاه درخواست داده می شود، در صورت مثبت بودن گونه های پرخطر HPV و تغییر مرفولوژی سلول‌ها، بیمار به نمونه برداری از سرویکس به پزشک متخصص زنان یا انکولوژیست زنان ارجاع داده می‌شود.
بیوپسی دهانه رحم (کولپوسکوپی)
روشی برای برداشتن بافت از دهانه رحم برای شرایط غیرطبیعی یا پیش سرطانی است. بافت نمونه برداری شده برای تشخیص و مطالعه بیشتر به آزمایشگاه پاتوبیولوژی داده می شود تغییرات و با تشخیص پاتولوژیست بر اساس آنکه چقدر از بافت دهانه رحم دچار تغییرات سرطانی و پیش سرطانی شده است طبقه بندی می شود. این تغییرات به نام CIN (Cervical intraepithelial neoplasia) است که به معنای رشد جدید سلول های درونی بافت پوششی دهانه رحم است، طبقه بندی می شود.
تست ایمونوهیستوشیمی
در تست ایمونوهیستوشیمی برای تشخیص سرطان دهانه رحم از دو آنتی‌بادی Ki67 و P16 استفاده می‌شود. آنتی بادی Ki67 پروتئینی است که معمولاً به عنوان نشانگری برای ارزیابی تکثیر سلولی در انواع مختلف بافت‌ها از جمله تومورها استفاده می‌شود. سطح بیان Ki67 اطلاعاتی در مورد سرعت رشد تومور ارائه می‌دهد که می‌تواند در تعیین پیش آگهی و استراتژی‌های درمانی بالقوه مفید باشد. سطوح بالاتر Ki67 می‌تواند با سرطان های تهاجمی تر مرتبط باشد، در حالی که سطوح پایین‌تر ممکن است نشان دهنده رشد کندتر تومور باشد.
در سال های اخیر آنتی بادی P16 که یک مهارکننده کیناز CDK4 وابسته به سیکلین است و به عنوان یک ژن سرکوب‌گر تومور و یک تنظیم کننده مهم چرخه سلولی عمل می‌کند، برای اهداف تشخیصی در پاتولوژی‌های زنان به کار برده شده و توانسته است تکرار پذیری جواب‌ها را افزایش دهد و به نظر می‌رسد بتواند در تشخیص ضایعات پیش بدخیم (دیسپلازی) از متاپلازی سرویکس کمک کند.
یکی از چالش های تشخیصی در نمونه هایی بیوپسی سرویکس این است که پاتولوژیست ناگزیر باید بین یک آتیپی و یک شرایط التهابی و واکنش های مربوط به آن یکی را انتخاب کند. با توجه به این حساسیت و تشخیص مهم برای بیماران شرکت سما تشخیص آریا با وارد کردن کیت Dual staining Ki67+P16 در تشخیص همزمان پروتئین P16 و نشانگر فعالیت پرولیفراتیو Ki67 را فراهم کرده است. این کیت ارزش تشخیصی در ضایعات ناشی از HPV در افتراق ضایعات دیسپلاستیک سنگفرشی با ضایعات دیگر که مورفولوژی یکسان دارند قابل افتراق است. نظر بر این است که این کیت به تشخیص راحت و دقیق‌تر به آزمایشگاه‌های پاتوبیولوژی ارائه گردد.