بیومارکرهای سرطان – بخش دوم

تومور مارکرهاي کلینیکی

در حال حاضر بیش از 60 نوع آنالیت به عنوان تومور مارکر وجود دارد که توسط اتحادیه غذا و دارو FDA تایید شده اند. بعضی از آن ها فقط براي اهداف تحقیقاتی می باشند. ولی اکثراً براي موارد تشخیصی و غربالگري و یا بررسی سرطان به کار برده می شوند. در این جا به توضیح برخی تومور مارکرهاي کلینیکی که رواج بیشتري دارند و امروزه به عنوان تست هاي تشخیصی از آن ها در آزمایشگاها استفاده می شوند می پردازیم.

 :Alpha-fetoprotein(AFP)

گلیکوپروتئینی است که توسط جنین هاي تکامل یافته تولید می شود اما پس از تولد میزان آن در خون کاهش می یابد. تست AFP در ابتدا برای تشخیص یک سری ناهنجاري هایی که در طی تکامل جنین رخ می دهد، استفاده می شود. در افراد بالغ میزان بالاتر از 1000 نانوگرم در هر لیتر این مارکر در خون اکثراً با سرطان مرتبط می باشد. تست AFP برای تشخیص و بررسی سرطان بیضه تایید شده است. همچنین در 80 درصد افراد مبتلا به کارسینوماي سلول هاي هپاتیکی و سرطان کبد میزان این مارکر بالا می رود. به طوري که اگر میزان بالاتر از  ng/l 500 در خون این بیماران مشاهده شود بررسی بیشتر نیاز است. براي بررسی کارسینوماي سلول هاي کبدي باید بیوپسی انجام شود.  

:CA125

جنس این مارکر گلیکوپروتئین است که توسط سلول هاي اپیتلیومی در طی تکامل جنین بیان می شود. میزان بالاي این مارکر اکثراً در ارتباط با سرطان رحم می باشد، به طوري که در 75 درصد افراد مبتلا به سرطان رحم میزان این مارکر در سرم بالا می رود. در 50 درصد افراد با Stage I و 90 درصد بیماران با Stage II و یا بالاتر میزان این مارکر بالا می رود. میزان مارکر CA125 با میزان توده ی توموری در ارتباط است، بنابراین، این تست براي بررسی برگشت تومور به دنبال شیمی درمانی استفاده می شود،. به این صورت که میزان این مارکر در افراد مبتلا به سرطان رحم، بعد از درمان، هر سه ماه به مدت 2 سال بررسی می شود و بالا رفتن میزان این مارکر در طی این بررسی در اکثر مواقع بیان کننده برگشت بیماري است. علاوه بر سرطان رحم این مارکر براي بررسی سرطان هاي دیگر مثل بدخیمی هاي کبدي، سرطان ریه، سرطان سینه و سرطان کولون استفاده می شود.  

:Carcinoembyronic antigen (CEA)

جنس این مارکر نیز گلیکوپروتئین می باشد که توسط آدنوکارسینوماها خصوصاً سرطان کولورکتال افزایش بیان دارد. میزان این مارکر در 50 درصد سرطان ها که به غدد لنفاي گسترش پیدا کرده اند و 75 درصد بیماران دچار متاستاز بالا می رود. بالاترین میزان CEA که ng/ml 100 است. و در بیماران متاستازي مشاهده شده است و حساسیت این مارکر با پیشرفت و بالارفتن stage تومور بالا می رود. مارکر CEA برای غربالگری بیماران سرطان کولورکتال مناسب نمی باشد. نقش اصلی این مارکر بررسی میزان آن در سرم به دنبال دریافت یک درمان مناسب می باشد، تا برگشت مجدد بیماري بررسی شود. جامعه انکولوژیکی کلینیکی آمریکا پیشنهاد کرده است میزان CEA هر 2 تا 3 ماه و حداقل 2 سال در بیماران سرطان کولون با stage II و III و کسانی که کاندید جراحی هستند بررسی شود. و زمانی که بالا رفتن این مارکر تائید شد باید محلی که دچار برگشت و متاستازي شده است مجدداً بررسی شود. بررسی ها نشان می دهد که میزان این مارکر در افراد سیگاري و 5 درصد افراد سالم به طور نرمال بیان می شود.  

:Prostate–specificantigen(PSA)

گلیکوپروتئینی است که توسط سلول هاي اپیتلوم پروستات تولید می شود و میزان آن در مردان مبتلا به سرطان پروستات و سایر بیماري هاي مربوط به پروستات از حد نرمال بالاتر می رود. PSA به عنوان یک تست غربالگري براي کارسینوماي پروستات ng/l 4 می باشد و حد و مرز آن براي تشخیص بین 4 تا ng/l 10 می باشد. به این معنی که در 20 تا 30 درصد بیماران زمانی که میزان این مارکر بالاي ng/l 4 و در 50 درصد بیماران میزان این مارکر بالاتر از ng/l 10 رود نشانه مثبت بودن تست می باشد. توسط تست PSA می توان حضور متاستاز را نیز پیش بینی کرد. در افرادي که به تازگی سرطان پروستات در آن ها تشخیص داده شده است و میزان PSA آن ها زیر ng/l 20 است، احتمال وقوع سرطان خیلی نادر می باشد. و احتمال وقوع متاستاز در این افراد زیر 2 درصد است. بعد از درمان سرطان پروستات میزان PSA هر 6 ماه و به مدت 5 سال باید اندازه گیري شود و بعد از آن هر 2 سال باید میزان این مارکر در آن ها اندازه گیري کرد.  

:Human chronic gonadotropin(HCG)

زیرواحد بتا این مارکر گلیکوپروتئینی در حالت نرمال توسط سلول هاي جفت بیان می شود و میزان بالاي این مارکر در حاملگی و سرطان هاي مربوط به سلول های زایا و gestational trophoblastic disease مشاهده شده است. HCG  به همراه AFP در 85 درصد بیمارانی که تومورهاي مربوط به سلول هاي زایا دارند بالا می رود، اما میزان این مارکر فقط در20 درصد بیمارانی که stage I دارند، بالا می رود. پس این مارکر براي تست غربالگري مناسب نمی باشد، زیرا درصد کمی از بیماران که در مراحل ابتدایی به سر می برند بالا می رود. در موارد متاستاز میزان بالاي AFP و HCG می تواند به تشخیص تومورهاي سلول هاي زایا در این فاز از سرطان کمک کند. میزان بالاتر از ng/ml 10000 AFP و بالاتر از u/ml 50000 HCG در زمان تشخیص حاکی از این است که میزان بهبودي کم می باشد و نتایج prognostic  آن ضعیف می باشد و در 50 درصد بیش از 5 سال بهبودي وجود ندارد. میزان این دو مارکر براي بررسی پاسخ به درمان افرادي که داراي تومورهاي سلول هاي زایا هستند نیز استفاده می شود. در افرادي که میزان این دو مارکر پس از دریافت درمان مناسب کاهش نیابد، لازم است روش درمانی دیگري در نظر گرفته شود.  

 

شرکت سما تشخیص آریا ارائه دهنده ی بیومارکرهای مختلفی در زمینه تشخیص سرطانها می باشد. که شامل پنل های گسترده ی آنتی بادی ایمونوهیستوشیمی، کیت های سیش و پروب های فیش می باشد.

شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به بخش محصولات مراجعه نمایید.

  همچنین می توانید مرجع اصلی این مقاله را از لینک زیر دانلود نمایید. http://sjimu.medilam.ac.ir