برای تماس کلیک کنید

سما تشخیص آریا ، عرضه کننده متنوع ترین و کامل ترین محصولات کیت های آزمایشگاهی

تشخیص و ارزیابی لوسمی حاد و MRD

در این مطلب به تشخیص و ارزیابی لوسمی حاد و MRD خواهیم پرداخت و به بررسی نقش فلوسایتومتری در این بیماری خواهیم پرداخت.

سرطان چیست؟ 

سرطان به مجموعه ای از بیماری ها اطلاق می گردد که ناشی از رشد کنترل نشده سلول ها و توانایی آن ها در تهاجم به سایر بافت ها و ارگان ها می باشد. بسته به نوع و منشأ سلول و بافت موردنظر نوع سرطان متفاوت می باشد. در ادامه دو مورد از انواع سرطان ها را به صورت مختصر بررسی می کنیم.

لوسمی و انواع آن

لوسمی به گروهی از سرطان ها اطلاق می گردد که از مغز استخوان منشاء می گیرند. لوسمی ناشی از بروز تغییرات نامطلوب در عملکرد و تقسیم سلول های خونی می باشد. این بدین معنی است که چنین سلول هایی روند طبیعی بلوغ را طی نکرده و بدین ترتیب دارای عملکرد متناسبی نمی باشند. اکثر موارد لوسمی ، در گلبول های سفید در حال تکامل و گسترش رخ می دهد. در موارد اندکی لوسمی در سایر سلول های خونی نظیر گلبول های قرمز خون و یا پلاکت ها رخ می دهد. همچنین لوسمی ها می توانند دارای منشاء میلوئید و یا لنفوئید باشند. واژه ی میلوئید و لنفوئید به نوع سلولی که لوسمی از آن آغاز می شود مرتبط می باشد. سلول های بنیادی میلوئیدی به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تبدیل می شوند. سلول های بنیادی لنفوئیدی به لنفوسیت های T و لنفوسیت های B تبدیل می شوند. لوسمی را می توان به دو نوع حاد و مزمن طبقه بندی نمود. لوسمی حاد، ناشی از تکثیر جمعیت پیش‌سازهای نابالغ سلول ‌های خون‌ساز بوده و به دو گروه اصلی تقسیم می ‌شوند که عبارتند از:
  • نئوپلاسم پیش‌ساز لنفوئیدی: به دو زیرگروه لوسمی لنفوبلاستیک حاد پیش‌ساز سلول ‌های (T (TCP-ALL و لوسمی لنفوبلاستیک حاد پیش‌ساز سلول‌ های (B (BCP-ALL تقسیم می ‌شوند.
  • لوسمی میلوئیدی حاد (AML) و پیش‌سازهای مرتبط با آن. AML نوعی از سرطان بوده که خون و مغز استخوان را تحت تأثیر قرار می دهد. به گروهی از لوسمی هایی که در رده سلول های میلوئید در مغز استخوان گسترش می یابند، AML می گویند. سلول های رده میلوئید شامل گلبول های قرمز، پلاکت ها و گلبول های سفید به استثناء لنفوسیت ها می باشند. مشخصه AML تکثیر بسیار زیاد گلبول های سفید نابالغ تحت عنوان میلوبلاست ها می باشد.

لوسمی رده های مبهم

گاهی در روند تشخیص برخی موارد، شواهد مشخصی مبنی بر تمایز یک رده خاص یا بیان مارکرهای سطحی و اختصاصی بیش از یک رده وجود نداشته و این مورد تمایز و تعیین رده‌ها را با مشکل مواجه می ‌کند. اینگونه موارد به‌صورت جداگانه توسط سازمان جهانی بهداشت تحت عنوان ((لوسمی رده‌های مبهم)) نام‌گذاری شد که به دو زیرگروه لوسمی تمایز نیافته حاد (AUL( Acute undifferentiated leukemia  و لوسمی حاد دارای فنوتیپ چندگانه (MPAL (Mixed phenotype acute leukemia طبقه‌بندی گردید.  میلوما به بدخیمی پلاسما سل ها اطلاق می گردد. پلاسماسل ها لنفوسیت های بالغ و در واقع نوعی از گلبول های سفید هستند که در مقابله با عفونت نوع خاصی پروتئین به نام آنتی بادی یا ایمونوگلوبولین تولید می کنند. میلوما زمانی رخ می دهد که تحت شرایطی خاص دچار تغییرات نامطلوب شده و به سلول های میلومایی تبدیل می شوند. این سلول ها بدون هیچگونه کنترلی تقسیم شده و تشکیل تومور می دهند. این تومورها در نقاط مختلف بدن به خصوص مغز استخوان و سطح سایر استخوان های بدن تجمع می یابند. به دنبال تجمع، این تومورها و مواد شیمیایی مترشحه از آن ها منجر به تحریک سلول ها ی مغز استخوان و حذف کلسیم از بافت استخوان می گردد. زمانیکه سلول های میلوما شروع به تکثیر کرده فضای مغزاستخوان اشغال شده و بدین ترتیب مانع تولید تعداد نرمال گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها می گردند. عدم تولید کافی هر یک از این سلول ها به ترتیب منجر به کم خونی، افزایش حساسیت به عفونت ها و عدم کنترل خون ریزی ها می گردد.  

(MRD (Minimal Residual Diseases

هدف تمامی روش های درمانی در بحث سرطان و سلول های بدخیم اصلاح روش های مذکور جهت دستیابی به افزایش روند بهبود و کاهش شمار سلول های پاتولوژیک موجود در بدن بیمار می باشد. علی رغم کارآمد بودن روش های درمانی، در مواردی حتی پس از تکمیل روند درمان، تعدادی از سلول های بدخیم در بدن بیمار باقی می مانند. بدین ترتیب MRD نامی است که به شمار اندکی از سلول های بدخیم اطلاق می گردد که در طول فاز درمان و یا فاز بهبودی (عدم وجود علائم و نشانه ها) در بدن بیمار باقی می مانند و به عنوان عامل اصلی عود بیماری به شمار می آیند. از آنجاییکه تکثیر با یک تک سلول آغاز می گردد، تصور بر این بود که لازمه از بین بردن بیماری حذف تمامی سلول های بدخیم می باشد و پروسه درمان بایستی تا زمان از بین رفتن آخرین سلول ادامه بیاید و در صورتیکه پزشکان قادر به استفاده از روشی جهت ردیابی هر یک از سلول های بدخیم بودند روند تشخیص و درمان به سادگی قابل انجام بود اما در واقعیت نه تنها امکان ردیابی یک سلول وجود ندارد بلکه با استفاده از روش های موجود امکان ردیابی کمتر از یک میلیارد سلول بدخیم فراهم نمی باشد. روش های سنتی تنها در صورتی توانایی تشخیص سلول های بدخیم را دارند که این سلول ها 1% از جمعت مورد مطالعه را تشکیل دهند. این در صورتی است که در بحث تشخیصی MRD تعداد این سلول ها بسیار کمتر از حد موردنیاز برای تشخیص با استفاده از روش های سنتی می باشد. جهت رفع این مشکل شناخت روش هایی دقیق تر در روند شناسایی این سلول ها و استفاده از کیت هایی با دقت تشخیصی بالاتر حائز اهمیت می باشد. از این رو در چند دهه اخیر به کارگیری ایمونوفنوتایپینگ با استفاده از فلوسایتومتری گامی مؤثر در جهت تشخیص و طبقه بندی لوسمی ها به شمار می رود.  

فلوسایتومتری و تشخیص و درمان سرطان های حاد

فلوسایتومتری دارای نقش به‌سزایی در روند تشخیص و طبقه‌بندی لوسمی‌ های حاد، تشخیص مالتیپل میلوما و سایر اختلالات پلاسماسل ها می باشد. از این رو روند تشخیصی لوسمی های حاد با استفاده از این تکنیک ازطریق تعیین رده سلول ‌های نابالغ  (Blast cells) بر اساس فنوتیپ سلولی در نمونه ‌های مشکوک امکان پذیر می ‌باشد. در رابطه با اختلالات پلاسماسل ها امکان تمایز سلول های بدخیم از سلول های نرمال از طریق تعیین فنوتیپ این سلول ها تسهیل می گردد. با توجه به موارد ذکرشده، در سال‌ های اخیر ایمونوفنوتایپینگ با استفاده از فلوسایتومتری امکان طبقه‌بندی لوسمی ‌ها، تعیین شاخصه های کارآمد در پیش آگهی لوسمی ‌ها، اهداف درمانی و ارزیابی MRD را فراهم نموده ‌است. از جمله اشکالات اساسی در روند ارزیابی و تشخیص MRD عدم وجود استانداردسازی صحیح بود. از این رو جهت رفع این مشکل کیت هایی با قدرت تشخیصی باالا و براساس پنلی مشخص و اختصاصی جهت تشخیص MRD در بدخیمی ها با استفاده از تکنیک فلوسایتومتری و تعیین فنوتیپ طراحی گردید. در ادامه به توضیح دو مورد از کیت های مذکور جهت تشخیص BCP-ALL-MRD و MM-MRD به صورت جداگانه و طی دو قسمت می پردازیم. شما میتوانید قسمت بعدی این مطلب را از اینجا بخوانید. شرکت سما تشخیص آریا عرضه کننده ی انواع کیت ها و محلول های فلوسایتومتری مانند کیت فلوسایتومتری MRD می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی این محصول میتوانید به بخش محصولات مراجعه نمایید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی این محصول و مقالات مربوط به آن میتوانید از وبسایت کمپانی Cytognos دیدن نمایید.    
Scroll to Top