سرطان کبد رشد سرطانی سلول‌های کبد می باشد که به صورت یک توده در قسمت فوقانی راست شکم و با علائم عمومی مانند زردی و ضعف خود را نشان می دهد. این سرطان در اکثر موارد در افراد بالای ۵۰ سال ديده می شود و در مردان شایعتر است، ولی تعداد محدودی نيز در کودکان، و عمدتاً کودکان زير ۲ سال بروز می کند و قریب به ۵۰ درصد تومورهای کبدی بدخیم هستند. البته بسیاری از اوقات سرطان سایر نقاط بدن نیز به کبد متاستاز می دهند و می دانیم که کبد اغلب نشیمن گاه متاستازهای سرطان های خارج کبدی نیز هست.
سرطان اوليه کبد از نظر نوع سلول به سه گروه تقسيم می شود: کارسنيوم سلول کبدی (هپاتوم)، کارسينوم سیستم صفراوی (کلانژيوسلولار) (کلانژيوکارسينوم)، و يک نوع مختلط (هپاتوکلانژيوم). گاهی از اوقات در کودکان يک تومور سلول کبدی، هپاتوبلاسم خوانده می شود، چون سلول های آن به کبد جنينی شباهت دارند و گاهی از اوقات نيز فعاليت خونسازی (هماتوپوئز) دارد.
کارسینوم هپاتوسلولار (سلول‌های کبدی) Hepatocellular carcinoma از رایج ترین شکل های سرطان کبد اولیه است و حدود ۸۰% از سرطان های اوليهٔ کبد را تشکيل می دهند. در ۷۰% از بيماران زمانی که هپاتوم برای اولين بار تشخيص داده می شود تومور به خارج از کبد انتشار پيدا کرده است.
انواع ندولار يا منتشر تقريباً در تمام موارد بدون استثناء با متاستاز همراه هستند، ولی ۴۰% از موارد نوع حجيم محدود به کبد باقی می مانند. غدد لنفاوی ناف کبد و سلياک شايع ترين غددی هستند که درگير می شوند. متاستاز به ريه ها و سطح صفاق نيز شايع است. وريدهای پورت يا کبدی غالباً مورد تهاجم تومور قرار می گيرند و در هريک از اين موارد امکان انسداد وريدی نيز وجود دارد.
تومورهای ناشایع دیگری نیز بصورت اولیه در کبد بروز می‌کنند مثلاً همانژیواندوتلیوما که به توموری بدخیم با منشأ سلول های اندوتلیومی عروق کبدی گفته می شود یا آنژیوسارکوم یا همانژیوسارکوم که در رگ های خونی کبد شروع می شود و بسیار سریع رشد می کند.
تشخیص :
- اسکن ها، اولتراسونوگرافی، و اسکن های MRI در ۸۰% از بيماران ضايعهٔ اصلی را نشان می دهند. اسکن های MRI بهترين روش نشان دادن تهاجم تومور به وريدهای کبدی هستند .
- آنژيوگرافى: هپاتوم ها معمولاً از شريان کبدی خونگیری می کنند و ۸۰% از آنها از لحاظ عروقی از پارانشيم مجاور خود غنی تر هستند. کلانژيوکارسينوم ها معمولاً عروق کمتری از بافت های کبدی مجاور دارند.
- بيوپسى کبد:
بيوپسی مرکزی از راه پوست و يا بیوپسی آسپيراسيون در صورتیکه محل آن برحسب اسکن انتخاب شود، در اکثر بيماران تشخيص قطعی را ثابت خواهد کرد. بعد از بررسی بافت H&E می توان با روش ایمونو هیستوشیمی IHC تشخیص دقیق تری را داشت. در دو جدول زیر به اختصار استفاده از آنتی بادی های مختلف برای حالت های مختلف شرح داده شده است.
شرکت سما تشخیص آریا پنل کامل آنتی بادی های مربوط به تشخیص این سرطان را دارد و آنتی بادی های تخصصی تر و جدیدتر مانند Hep par, ARG-1, Glypican-3, Glutamin Sintethase, HSP70 و… را دارا می باشد.
برای دریافت بروشور کامل آنتی بادی های پنل Hepatocarcinoma به آدرس ذیل مراجعه کنید.
https://samatashkhis.com/home/panels/
درمان:
درمان این سرطان بستگی به نوع، مرحله و درجه بدخیمی دارد ولی ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی است و با توجه به نوع سرطان و تشخیص از موارد زیر استفاده می شود:
هپاتوسلولار کارسینوما: برداشتن بخشی از کبد، پیوند کبد، کرایوابلیژن (تخریب تومور با سرما)، کموامبولیزیشن (تزریق مستقیم داروی ضدسرطان از طریق عروق کبدی به تومور)، رادیوتراپی، داروهایی مانند Sorafenib، رادیوفریکوئنسی ابلیژن (تخریب تومور با امواج رادیویی) و…
کلانژیوکارسینوما: براکی تراپی (قراردادن منشأ رادیوتراپی در داخل کبد)، پیوند کبد، فتودینامیک تراپی، رادیوتراپی.
هپاتوبلاستوما: شیمی درمانی شامل داروهایی مانند وین کریستین، سیکلوفسفامید و دوکسورابیسین، رادیوتراپی، پیوند کبد و برداشتن بخشی از کبد با جراحی